بسیاری از نویسندگان و سیاحان در طی ده ها قرن به صورت مکتوب در آثار خود نام «خلیج فارس» یا «پرشین گلف» را به کار برده اند و هزاران نقشه معتبر در دنیا وجود دارد که درستی این نام را نشان می دهند، اما با وجود حقانیت این واقعیت تاریخی، نام «خلیج فارس» همواره به گونه ای جعل می شود.
به کار بردن اصطلاح خلیج برای یک شرکت هواپیمایی که با هزاران پرواز این اصطلاح را به همه مسافران در فرودگاه های سراسر دنیا گوشزد می کند و یا کلمه خلیج عربی روی بسته کبریت و حتی چاپ نقشه جعلی در مجله ای همچون نشنال جیوگرافی و اکنون حذف نام فارس از کنار «خلیج فارس» در موزه لوور پاریس، نشان از اراده ای پشت پرده می دهد که می خواهد یکی از مهم ترین خلیج های دنیا را بی نام بگذارد و نام تاریخی آن را تحریف کند، اما نام «خلیج فارس» نه یک مسأله نژادی و قومی مربوط به چند صد سال قبل، بلکه واقعیتی تاریخی است که از هزاران سال به صورت مکتوب وجود داشته و دارد.
وجود صدها سند و دلیل تاریخی از آغاز تاریخ مکتوب دنیا که نام «خلیج فارس» بر آن ها ثبت شده، نشان می دهد که «خلیج فارس» از آغاز تمدن مکتوب در همه منابع و مراجع جهان وجود داشته و ریشه این نام در اعماق تاریخ مستحکم شده است.
آثار باستانی برجای مانده از شهرک های ساحلی «خلیج فارس» همانند بوشهر، خارک، سیراف و بندر طاهری حکایت از وجود تمدنی ???? ساله در سواحل جنوبی کشورمان می دهد و از این رو بی دلیل نیست که «خلیج فارس» در طول تاریخ با نام سرزمین ایران توصیف شده است.
هرچند به دلیل نبود تاریخ مکتوب از بسیاری مسائل و حوادث دوره تمدن عیلامی، ماد و آشور، اطلاع دقیق و روشنی وجود ندارد اما در کهن ترین نامگذاری ها، آشوریان دریای جنوبی ایران را «نارمرتو» به معنای «رود تلخ» نامیده اند که پس از مهاجرت آریاییان و حرکت آن ها به جنوب ایران از حدود ? هزار سال قبل، قوم پارس که حکمرانی خود را بر منطقه آغاز کرد، نام خود را به خلیج مزبور گذاشتند.
همچنین وقتی دریانوردان یونانی در هزاره اول قبل از میلاد وارد سواحل «خلیج فارس» شدند همه جا کشتی ها و دریانوردانی بودند که به پارس شهرت داشتند در نتیجه یونانیان نه تنها نام پارس را به همه فلات ایران اطلاق کردند، بلکه دریای پارس را «پرسیا» خواندند.
دکتر «پرویز افشاری»، رئیس مرکز مطالعات خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امور خارجه در همایشی با نام «خلیج فارس، هویت چندهزار ساله هر ایرانی» در دانشگاه منابع طبیعی گرگان در این مورد می گوید: هخامنشیان در زمان خود یعنی ??? سال قبل از میلاد تجربه دریانوردی نداشتند و از طریق فینیقی ها این کار را آموختند. مورخان عرب و غیرعرب در این مورد آورده اند که ایرانیان با این که از آغاز سابقه دریانوردی نداشتند اما با آموختن این فن، خود سرآمد دریانوردی شدند. به طوری که کشتی های ایرانی نه تنها کار حمل ونقل را انجام می دادند، بلکه برای غیرایرانیان به دریانوردی می پرداختند. آن ها برای راهنمای دریانوردان ممالک دیگر نقشه استخراج می کردند و در اختیار آنان می گذاشتند. بعد از هخامنشیان سلسله اشکانیان و ساسانیان نیز جهت ارتباط با کشورهای دوردست از راه «خلیج فارس» با کاربرد نام «خلیج فارس» استفاده می کردند.
این روند در طی صدها سال ادامه داشت تا این که جایگاه «خلیج فارس» از زمان صفویه پررنگ تر شد و با اخراج نیروهای اشغالگر پرتغالی توسط شاه عباس و نامیدن بندر گنگ به بندرعباس اهمیت این منطقه بیشتر نمایان گشت. بعد از انقراض صفویه در زمان سلسله افشاریه، زندیه و بخصوص در عهد قاجار، ارتباط دریایی در سیاست جهانی اهمیت ویژه ای پیدا کرد و همزمان قدرت ایران به دلیل وجود دولت های استعمارگر آلمان، هلند، ایتالیا، اسپانیا، روسیه و از همه بیشتر انگلیس در تسلط بر این منطقه کم شد. زیرا رقابت سرسخت روسیه تزاری و انگلیس برای بهره بردن از موقعیت تجاری و منابع گرانقیمت نفتی «خلیج فارس» قدرت ایران را تضعیف نمود و به ناچار دست دولت انگلیس را در نحوه اداره کردن این منطقه، بازتر کرد. از این رو اگر بخواهیم بدانیم تحریف نام «خلیج فارس» از چه زمانی شروع شد، باید داستان نفت ایران را دوباره مرور کرد.
با وجود این که در همه دوران حاکمیت استعماری پرتغال (????-????) و در همه مکاتبات و اسناد دولت بریتانیا همواره آب های جنوب ایران «خلیج فارس» نامیده شده بود، پس از مصادره اموال شرکت نفت انگلیس و اخراج شرکت های انگلیسی و قطع روابط دو کشور، برای نخستین بار وزارت مستعمرات انگلیس در مکاتبات خود این نام جدید را متداول ساخت. در واقع ترور این نام تاریخی از آن زمان شروع شد.
در سال ???? نیز سر چارلز بلگریو نماینده سیاسی انگلیس در «خلیج فارس» در زمانی که هنوز امارات عربی مستعمره انگلیس بود در پایان مأموریت خود کتابی تحت عنوان خلیج عربی منتشر ساخت و عنوان نمود که اعراب دوست دارند «خلیج فارس» را «خلیج عربی» بنامند.
در این رابطه گزارشی به اسم «نام خلیج فارس» در اداره اسناد بریتانیا وجود دارد که مکاتبه کارگزاران انگلیسی در منطقه را این طور آورده که آن ها ضمن اعتراف به تاریخی بودن نام «خلیج فارس» خطرات این نام را علیه منافع انگلیس و ضرورت تغییر آن به خلیج عربی را متذکر می شوند.
افشاری می گوید: نخستین تلاش های رسمی و علنی برای تغییر نام «خلیج فارس» به اواسط دهه ???? بازمی گردد زمانی که دست سیاست استعماری انگلیس پشت این قضیه بود. در سال ???? سر چارلز بلگریو انگلیسی مشاور سیاسی امیر بحرین در آن زمان که جزو ایران به حساب می آمد، پرونده ای تشکیل داد که در آن به دولتمردان انگلیسی توصیه کرد از آنجایی که سیاست انگلیس تفرقه بینداز و حکومت کن است، برای قوی شدن جایگاه انگلیس کلمه خلیج عربی را به جای «خلیج فارس» به کار ببریم. دولتمردان انگلیسی چون در حال رقابت با آلمان بودند و آلمان درحال قدرت گرفتن در منطقه بود با بررسی پرونده، این امر را به صلاح ندانستند و در این برهه از زمان این اقدام صورت نگرفت و مدتی مسکوت ماند. اما در سال ???? روزنامه تایمز چاپ انگلیس با به کار بردن نام خلیج عربی نشان داد که انگلیسی ها بر این تصمیم اصرار دارند.
برخی از رهبران کشورهای عربی نیز در این خصوص آغازگر بودند، به طوری که بعد از جنگ جهانی دوم، کشور عراق از سال ???? خلیج عربی را در تبلیغات خود به کار برد و به دنبال وقوع کودتاهای متعدد در سال ???? عبدالکریم قاسم قدرت را در عراق به دست گرفت و تبلیغات ضد ایرانی و ضد فارسی را افزایش داد.
افشاری در خصوص علت این امر توضیح می دهد: به علت رقابتی که عبدالکریم قاسم با جمال عبدالناصر رهبر مصر داشت برای این که توجه جهان عرب را به سمت عراق جلب کند و بگوید عراق رهبری جهان عرب را به عهده دارد برای نخستین بار نام جعلی خلیج عربی را در رابطه با «خلیج فارس» به کار برد. اما این سیاست به علت اختلاف در داخل عراق و نداشتن جایگاهی همچون مصر در جهان عرب، چندان موفق نشد و قضیه مسکوت ماند.
در سال ???? به دنبال قطع روابط ایران و مصر و پس از جنگ های اعراب و اسرائیل، در کنگره حزب بعث که در دمشق با حضور رهبران سوریه، عراق و مصر صورت پذیرفت رهبران عرب برای مخالفت با شاه سابق ایران به طور رسمی خواستار تغییر نام «خلیج فارس» به خلیج عربی شدند و تقاضا کردند که در مکاتبات رسمی از به کار بردن نام «خلیج فارس» خودداری گردد.
در این راستا نام خیابان «خلیج فارس» در مرکز قاهره که بیشتر از ??? سال قدمت داشت را به نام یکی از شخصیت های مصری تغییر دادند. به دنبال اختلافات و درگیری های سال ???? بین ایران و عراق و سوء تفاهمات سال ???? با امارات متحده عربی، بسیاری از رهبران متعصب کشورهای عربی واژه خلیج عربی را به طور گسترده در رسانه های گروهی خود به کار بردند و از نام «خلیج فارس» خودداری کردند. از آن زمان نه تنها نام امپراتوری پارسی مورد تحریف و تجاهل قرار گرفته حتی فارسی ستیزی به گونه ای در کتب رسمی و غیررسمی تبلیغ شده است که رهبری این اقدام های تحریک آمیز را از دهه ?? تا ?? میلادی صدام برعهده داشت.
افشاری عقیده دارد بعثی ها که قدرت را از سال ???? در عراق در دست گرفتند بشدت و بیشتر از مصری ها پیگیر به کار بردن کلمه جعلی« خلیج عربی» به جای «خلیج فارس» بودند. تا آن زمان در همه کتب تحصیلی مقاطع مختلف جهان عرب همواره کلمه «خلیج فارس» به کار می رفت ولی از آن زمان صدام کار خود را آغاز و به جای کلمه «خلیج فارس»، خلیج عربی را به کار بردند.
به گفته وی، ایران پس از این اتفاقات اقدام هایی انجام داد از جمله این که از طریق سازمان ملل بر نام تاریخی «خلیج فارس» تأکید کرد. در سال ???? برای چند بار سازمان ملل در بخشنامه ای به همه نمایندگی های کشورهای عضو تأکید کرد، نام این خلیج، «خلیج فارس» است و از تمام کشورها می خواهیم در به کار بردن نام تاریخی آن دقت کنند.
افشاری می افزاید: هر ساله و به مدت ?? سال است که مراسمی در خصوص پاسداشت نام «خلیج فارس» در ایران تشکیل می شود. درآغاز کشورهای عربی در آن حضور نمی یافتند اما اکنون برخی مدعوین از این کشورها حضور می یابند. یکی از آن ها در همایش اصفهان گفت: ?? سال است در کتاب های ما خلیج عربی را نگاشته اند، حالا برای اینکه «خلیج فارس» بگوییم کار فرهنگی ویژه ای نیاز است.
افشاری ادامه می دهد که توجه به نام «خلیج فارس» در دستور کار همه دولت های جمهوری اسلامی قرار داشته، حدود ? سال قبل در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی مصوبه ای به تصویب رسید که در آن تأکید شده بود مسئولان موظفند حداکثر توان خود را در راستای پاسداشت این نام به کار برند که در زمان دولت دکتر احمدی نژاد نیز این مصوبه مورد تأکید قرار گرفته است.
وی درخصوص اقدام هایی که می توان انجام داد، اعتقاد دارد: نامگذاری حداقل یک خیابان یا میدان، استادیوم و حتی بیمارستان در هر شهر به نام «خلیج فارس» مانند اتوبان «خلیج فارس» تهران، تشکیل انجمن های مردمی در این زمینه، راه اندازی سایت های اینترنتی، ایجاد رشته «خلیج فارس» شناسی در مقاطع فوق لیسانس و دکترا، چاپ نشریات و مقالات، برگزاری همایش ها، انجام پایان نامه هایی با نام «خلیج فارس»، برگزاری همایش های پاسداشت این نام در دانشگاه ها و مراکز آموزشی از جمله اقدام هایی است که برای دفاع از خاک و تاریخ کشورمان می توان انجام داد.
رئیس مرکز مطالعات «خلیج فارس» و خاورمیانه وزارت امور خارجه عقیده دارد، آنچه همه ایرانیان را ناراحت می کند، تحریف نام تاریخی این مکان است وگرنه همه کشورهای همسایه در «خلیج فارس» سهم دارند. اگر می گویم «خلیج فارس» این به آن معنا نیست که همه «خلیج فارس» به ما تعلق دارد. همان طور که هیچ کس نمی گوید چون با دریای عمان ساحل طولانی داریم پس این دریا نامش دریای ایران است.